*दिव्यांगाचे 21 प्रकार* ♿🧬💉👂🏻👀🗣🧠👅🦵🏻🕶♿ *(१) पूर्णतः अंध - (Blindness)* • दृष्टिचा पूर्णपणे अभाव म्हणजेच पूर्ण दृष्टिहीन असणे, • डोळे जन्मतः बंद असणे. • हालचाल करताना अडचणी येतात. *(२) अंशतः अंध - (Low Vision)* • सामान्य दृष्टीपेक्षा कमी दिसणे. • दूरचे/जवळचे कमी दिसणे. • पुस्तकातील मजकूर पाहताना, वाचताना लिहिताना, अडचणी येतात. • उपचार करूनही डोळ्यांना बरोबर न दिसणे. *(३) कर्णबधिर - (Hearing Imapairment)* • कोणताही आवाज ऐकू न येणे, • कमी ऐकू येणे, *(४) वाचा दोष - (Speech and Language Disability)* • अडखळत बोलणे, स्पष्ट न बोलणे, शब्दांची तोडफोड करणे. बोलताना शब्द मागे पुढे करणे, त्यात तारतम्य नसणे यालाच 'वाचा दोष' असे म्हणतात. • जीभ जाड असणे, जिभेला शेंडा नसणे, तोतरे बोलणे. टाळूला छिद्र असणे. • clept palete. *(५) अस्थिव्यंग -(Locomotor Disability)* • ज्यांची हाडे ,सांधे, स्नायू हे योग्य प्रकारे कार्य करत नाही अशा मुलांना ‘अस्थिव्यंग मुले' असे म्हणतात. हालचाल करण्यास अक्षम. सहज दिसणारे अपगत्व, *(६) मानसिक आजार - (Mental Illness)* • असामान्य किंवा अस्वाभाविक वर्तन, • खूप कमी बोलणे किंवा खूप जास्त बोलणे. भयानक स्वप्न पडणे. भ्रम आभास असतो. • कोणत्याही वस्तूला पटकन घाबरतात किंवा घाबरत नाही. *(७) अध्ययन अक्षमता -(Learning Disability)* • वाचन, लेखन, गणितीय क्रियांत अडचण . आकलन करण्यास अवघड जाते. | अंक ओळखण्यात गोंधळ, अक्षर उलटे लिहणे, शब्द गाळून वाचणे. काही मुलांमध्ये वर्तन समस्या असतात. • कमी संभाषण दिसून येते. • बुध्यांक सामान्य किंवा त्यापेक्षा जास्त राहू शकतो. • विशिष्ट अध्ययनात अडचणी येतात. *(८) मेंदूचा पक्षाघात - (Cerebral Palsy)* • हालचालींवर नियंत्रण नसते. • अवयवांमध्ये ताठरता असते. मेंदूचा शरीरावर ताबा राहत नाही. • हालचालीची क्षमता कमी असते. *(९) स्वमग्न - (Autism)* स्वतःच्याच विश्वात हरवलेले असतात. भाषिक कौशल्य कमी विकसित झालेले असतात. बदल न आवडणे, त्या बदलाला तात्काळ राग व्यक्त करणे. खेळणी, वस्तू यांसोबत अधिक रमतात. *(१०) बहुविकलांग - (Multiple Disability)* • एक किंवा जास्त अपंगत्व असते. • अशा ब-याच मुलांना चालताना, बोलताना, उभे राहताना, शि- श असे दैनंदिन कार्य करताना समस्या असतात. (ADL) *(११) कुष्ठरोग - (Leprosy Cured Persons)* • हा सावकाश पसरणारा जिवाणूजन्य आजार आहे. • त्वचेवर चट्टे, काळे डाग असतात. • हात, पाय, बोटे सुन्न पडतात. *(१२) बुटकेपणा - (Dwarfism)* • सामान्य मुलांपेक्षा खूप कमी उंची असते. *(१३) बौधिक अक्षमता - (Intellectual Disability)* • बौद्धिक क्षमता(IQ) ७० पेक्षा कमी असते. • दैनंदिन कार्य, सामाजिक कार्य, दैनंदिन व्यवहार करण्यास कठीण जाते. • तार्किक प्रश्न सोडवताना अडचणी येतात. • नवीन वातावरणात समायोजन करताना अडचणी येतात. • काही मुलांना वर्तन समस्या असतात. *(१४) मांसपेशीय क्षरण - (Mascular Disability)* • गटागटाने मांसपेशी कमकुवत होतात . • उभे होताना हाताचा व गुडघ्याचा आधार घ्यावा लागतो. ० मुलींपेक्षा मुलांमध्ये हा आजार जास्त असतो . *(१५) मज्जासंस्थेचे तीव्र आजार - (Chronic Neurological Conditions)* • मेंदूमध्ये सेंट्रल नर्व्हस सिस्टिममध्ये विकृती झाल्याने हा आजार होतो. *(१६) मल्टिपल स्क्ले रोसिस - (Multiple sclerosis)* . हातापायातील स्नायूमधील ताठरपणा किंवा कमजोरी संवेदनांमध्ये परिवर्तन होतो. • स्नायूमध्ये शिथिलता येते व स्नायू काम करणे कमी करतात. • मलमूत्र क्रियांवरील नियंत्रण कमी होते व कार्य कमी होते. *(१७) थॅलॅसेमिया - (Thalassemia)* • रक्ताची कमतरता वारंवार रक्त पुरवावे लागते. • चेहरा सुकलेला असतो. • वजन वाढत नाही. • श्वास घेण्यात त्रास होतो. • वारंवार आजारी पडतात. *(१८) अधिक रक्तस्राव - (Hemophilia)* ० हा आनुवांशिक रक्तविकार आहे. • रक्त वाहिन्यांतील बिघाडामुळे हा रोग होतो. • यामध्ये रक्तस्राव होतो. • जखमा झाल्यास अधिक रक्तस्राव होतो . • कधी कधी रक्तस्राव थांबत नाही. • रक्तस्राव बंद न झाल्याने शरीराचा भाग फुगतो. *(१९) सिकल सेल - (Sickle Cell Disease)* • रक्ताचे प्रमाण कमी असणे. रक्ताच्या कमतरतेमुळे शरीराचे अवयव अशक्त होतात. • शरीरातील पेशींचा आकार विळ्यासारखा होतो. • हिमोग्लोबीनचे प्रमाण कमी होऊन थकवा जाणवतो. *(२०) अॅसिड अॅटॅक - (Acid Attack Victim)* • अॅसिड अॅटॅकमुळे चेहरा, हात, डोळे यांवर परिणाम होतो. • त्वचा भाजल्यासारखी दिसते. • चेहरा विद्रुप होतो. *(२१) कंपवात रोग - (Parkinson's Disease)* • डोपामिन रेणूच्या अभावामुळे रोग्याला कंप सुटतो. • हालचाली संथ होतात, स्नायू ताठर होतात . • वजन कमी होत जाते. • ५० ते ६० वयाच्या दरम्यान होतो. ♿🧬💉👂🏻👀🗣🧠🦵🏻🕶♿